آیا می توان از آب شور برای آبیاری گندم استفاده كرد؟
به گزارش آجاک گلستان تحقیقات محققان گلستانی نشان داده هر چند استفاده از با آب شور زهکش برای آبیاری مزارع گندم، عملکرد محصول را حدود ۱۰ درصد می کاهد اما در مقابل با صرفه جویی ۵۰ درصدی منابع آب شیرین، فرصت جدیدی برای حفظ پایداری منابع آبی و یا توسعه سطح کشت و افزایش تولید فراهم می شود.
افزایش تولید محصولات کشاورزی و درآمد زارعین از اهداف مهم سیاست گذاران بخش کشاورزی است اما محدودیت و بحران منابع آب این بخش را با چالش های جدی مواجه کرده و به تبع مدیریت منابع آب بخش کشاورزی را به چاره جویی و استفاده از منابع آب جایگزین بخصوص آب های شور، برای تداوم فعالیتهای کشاورزی واداشته است چون که با علم موجود، تغییر شرایط اقلیمی با هدف بهبود شرایط کم آبی تقریباً غیر ممکن است.
در کشور ما با عنایت به این که آب به اندازه زمین های زراعی وجود ندارد، برای افزایش تولید و بهره وری آب، استفاده از آب های شور در کشاورزی یک نیاز ضروریست.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در گفتگو با ایسنا معتقد است: با عنایت به محدودیت شدید منابع آب غیر شور و به دنبال آن کاهش کیفیت آب وخاک زراعی، استفاده از منابع آب جایگزین همچون آب شور، برای تداوم فعالیتهای کشاورزی گریزناپذیر است.
علیرضا کیانی ضمن اشاره به اینکه در ایران منابع زیاد آب شور با سطوح مختلف شوری وجود دارد، اظهار داشت: استفاده از آب های شور زهکش ها، فاضلاب های تصفیه شده صنعتی و خانگی و آب دریا بعنوان یکی از گزینه های راهبردی مؤثر می تواند نقش کلیدی در کاهش اثرات خسارت بار کم آبی خصوصاً کاهش تولیدات کشاورزی و درآمد ناشی از آن ایفا کند.
وی ضمن اشاره به اینکه محققان مختلفی در دنیا استفاده از آب شور را برای تولید گیاهان نیمه مقاوم و مقاوم به شوری سفارش کرده اند، اظهار داشت: در ایران هم آب شور در بخش کشاورزی در نقاط مختلف کشور همچون استان گلستان، فارس، اصفهان و یزد کاربرد دارد و نتایج این کار از کاربرد نسبتاً موفقیت آمیز این نوع آب ها برای تولیدات کشاورزی حکایت دارد.
کیانی تاکید کرد: البته این را باید در نظر گرفت که استفاده طولانی مدت از آب شور درصورتی که مسائل مدیریتی در نظر گرفته نشود، منجر به کاهش حاصلخیزی خاک، تخریب اکوسیستم ها و به مخاطره افتادن سلامت عمومی می شود.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات گلستان ضمن اشاره به اثرات منفی استفاده از آب های شور برای خاک و گیاه، اظهار نمود: هیچ نوع آبی بدون املاح نیست و هیچ گیاهی هم بدون جذب املاح قادر به ادامه زندگی نیست.
وی بیان نمود: بررسی کاربرد آب شور زهکش در زراعت گندم در استان گلستان نشان داده که شوری تا ۸.۵ دسی زیمنس بر متر روی عملکرد تاثیر معناداری نداشت و آبیاری با آب شور ۱۲ دسی زیمنس بر متر تنها در حدود ۱۰ درصد عملکرد گندم را کم کرد.
کیانی ضمن اشاره به اینکه می توان با ترکیب آب شور زهکش و آب غیرشور، به شوری های دلخواه با درصدهای مختلف دست یافت، تصریح کرد: تحقیقات ما نشان داده برای مثال اگر آب شور زهکش با شوری ۲۰ دسی زیمنس بر متر با آب غیرشور ۱ دسی زیمنس بر متر به نسبت ۵۰ درصد از هرکدام ترکیب شود، شوری نهایی آب برابر ۱۰.۵ دسی زیمنس بر متر می شود. در این شرایط با اینکه عملکرد گندم به جای ۴۰۰۰ کیلوگرم در حدود ۳۶۰۰ کیلوگرم در هکتار به دست می آید ولی با صرفه جویی ۵۰ درصدی منابع آب شیرین، فرصت جدیدی برای حفظ پایداری منابع آبی و یا افزایش تولید ایجاد می شود. در واقع با حجم آب صرفه جویی شده می توان به جای یک هکتار، دو هکتار را زیر کشت برد و در مجموع ۷۲۰۰ کیلوگرم گندم برداشت کرد.
وی اظهار داشت: در منطقه مورد بررسی(شمال گلستان)، بیشینه شوری آب زهکش اراضی ۱۶.۴ دسی زیمنس بر متر بوده که ضمن ترکیب آن با آب های شیرین، می توان درجه شوری آب زهکش ها را تعدیل و آنها را باردیگر وارد فرآیند آبیاری زراعت گندم کرد. چنانچه بتوان شوری آب آبیاری را از ۱۶.۴ دسی زیمنس بر متر تا ۱۰.۴ دسی زیمنس بر متر کم کرد، عملکرد گندم ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار افزایش خواهد یافت که باعث رشد بهره وری فیزیکی و ارزشی این نوع آب ها خواهد شد.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات گلستان بیان نمود: نتایج تحقیقات نشان داده استفاده از آب های شور زهکش اراضی شمال استان گلستان می تواند آثار اقتصادی قابل توجهی بر عملکرد گندم، درآمد گندمکاران و شاخصهای بهره وری آب آبیاری داشته باشد که زمینه صرفه جویی در منابع آب غیر شور را فراهم می آورد و از هدر رفت آب زهکش ها به سمت دریا هم جلوگیری می شود.
کیانی تصریح کرد: صرفه جویی آب شیرین در اثر آبیاری نکردن مزارع گندم، هم باعث تقویت سفره های آب زیرزمینی شده و هم فرصت جدیدی برای کشت های گیاهان تابستانه که اغلب با کمبود آب مواجه می شوند، فراهم می آورد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: شوری آب اغلب محصولات تابستانی را تحت تاثیر قرار می دهد درحالی که گیاهان زمستانی بسته به میزان بارندگی و سطح شوری اولیه خاک در فصل پاییز، واکنش مناسب تری نسبت به شوری آب آبیاری دارند. گیاهان در اوایل رشد به شوری حساسیت بیشتری دارند ازاین رو نیاز آبی گیاهان زمستانه همچون گندم که در اوایل رشد با باران تأمین می شود، فرصتی به وجود می آورد تا بتوان در مراحل بعدی رشد که به شوری متحمل تر شده اند، از منابع آب های شور بهره برد.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات گلستان در انتها ضمن اشاره به اینکه فرصت های گوناگونی جهت استفاده از منابع آب های شور در کشور ما وجود دارد، تصریح کرد: تجربیات نشان داده کاربرد طولانی مدت این نوع آب ها هم از نظر فنی و هم از نظر اقتصادی امکان پذیر است و یکی از راهبردهای مؤثر برای تولید پایدار در کشور به حساب می آید.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره