شیوع ویروس کرونا و پررنگ شدن نابرابری در آموزش
آجاک: پژوهشگران با انجام یک مطالعه نابرابری آموزشی در دوران شیوع ویروس کرونا را مورد بررسی قرار دادند و عنوان کردند گرایش به مدارس پولی و غیردولتی، عدم دسترسی همه به آموزش در وضعیت کرونا و فقر خانواده ها همچون مواردی هستند که موجب ایجاد نابرابری آموزشی شده اند.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، برابری آموزشی؛ وجود فرصت های برابر آموزشی برای همه افراد جامعه است تا دور از هرگونه فشار مالی، اجتماعی یا فرهنگی، خودرا برای مشارکت فعالانه و همه جانبه در جامعه آماده کنند. تساوی فرصت های آموزشی، به خودی خود، یک هدف نیست. بلکه وسیله ای برای کاهش نابرابری های اجتماعی و اقتصادیست. منظور از برابری در نظام آموزشی، این است که افرادی که استعداد یکسان دارند، امکان مساوی برای رشد و موفقیت در نظام آموزشی داشته باشند.
هنگامی که از نابرابری یا برابری فرصت و دسترسی صحبت می شود، منظور نابرابری فرصت بین دختران و پسران در برخورداری از آموزش، نابرابری بین اقلیت های مذهبی یا نابرابری در دسترسی به امکانات آموزشی در میان مناطق مختلف کشور است.
به نظر می رسد که با شیوع ویروس کرونا و غیر حضوری شدن آموزش، نابرابری آموزشی بازتولید شده باشد. بر همین اساس؛ پژوهشگران با انجام یک مطالعه، چگونگی این روند را مورد بررسی قرار دادند.
با انتشار ویروس کرونا، حوزه آموزش تغییرات زیادی داشته. این تغییرات در ساختار مدارس و مراکز آموزشی، قابل توجه بود و توانسته آموزش را با رویکرد جدیدی مواجه کند. در خیلی از کشورها آموزش حضوری در مدارس و دانشگاه ها تعطیل شد و این وضعیت؛ چالش های زیادی برای مدیران آموزشی، معلمان، والدین و دانش آموزان ایجاد کرد.
در این مطالعه؛ پژوهشگران با انجام مصاحبه با ۳۰ نفر از مدیران آموزشی مدارس شهر سنندج، نابرابری آموزشی در دوران همه گیری کرونا را مورد بررسی قرار دادند.
یافته های این مطالعه حاکی از آنست که در وضعیت شیوع کرونا، زنجیره ای شکل گرفته که نخستین حلقه آن «کم رنگ شدن آموزش» و «کاهش کارکردهای آموزشی مدارس» بوده است.
به نظر مدیران آموزشی؛ برنامه ها، استراتژی ها و راهبردهای اتخاذ شده توسط آموزش و پرورش مبهم، نامنسجم و مقطعی هستند. به تبع، نقش مدارس در این میان با چالش روبرو شده است. به عبارت دیگر، مدارس و مدیران آموزشی آنها، در وضعیتی قرار گرفته اند که هیچ برنامه از پیش تعریف شده ای برای ادامه روند آموزش در مدارس نداشته و به سبب نامعلوم بودن شرایط کرونائی نمی توانند تصمیمات ثابتی را اتخاذ کنند.
به موازات این امر و برمبنای استدلال مدیران، مدارس با چالش هایی همچون عدم ارزیابی درست معلمان و دانش آموزان، عدم آموزش حضوری، عدم نظارت بر یادگیری و موارد پرورشی و تربیتی، عدم رسیدگی به وضعیت دانش آموزان و غیره مواجهند.
محروم شدن خانواده های فقیر از فرصت های آموزشی
بر اساس این مصاحبه ها، در این نابرابری، جایگاه خانواده ها بیشترین تاثیر را داشته است. به این صورت که خانواده های با سرمایه فرهنگی و اقتصادی، در جایگاه برتری قرار می گیرند. منطقی که در پشت این دیدگاه است، سبب می شود خانواده ها به مدارس خصوصی و غیر انتفاعی روی آورند و به بازتولید موقعیت و امتیازات خود دست بزنند. اما خانواده های مناطق فقیر و حاشیه شهر از امکانات و فرصت های آموزشی محروم هستند.
در شرایط همه گیری، شیوه های جدید تدریس و آموزش گسترش یافتند که تاکید آنها بر فضای رسانه ای و شبکه های اجتماعی بوده است. در کنار آن، عضویت در مراکز و مؤسسات آموزشی و استخدام معلم خصوصی و کلاس های جبرانی و تقویتی نیز بیشتر شدند. این روند در شهر سنندج به روایت مدیران در چند سال اخیر رواج زیادی داشته است و این امر در زمان کرونا سیر صعودی تری به خود گرفته است. به روایت مدیران آموزشی دسترسی همه دانش آموزان به این فضاها و امکانات مقدور نیست و بیشتر، خانواده های با توان مالی و فرهنگی می توانند به تامین هزینه های آنها بپردازند.
همچنین روایت ها حاکی از آنست که دسترسی به اینترنت و فضای مجازی در مناطق مختلف شهر سنندج متفاوت بوده است. این امر بعنوان حلقه ای دیگر از نابرابری آموزشی، موجب ایجاد بستری برای کاهش دسترسی ها و امکانات آموزشی در مناطق حاشیه شهر شده است. باتوجه به وجود مناطق حاشیه نشین و مناطق دورافتاده از شهر میزان دسترسی به برنامه های آموزشی و فضای مجازی برای همه دانش آموزان مقدور نبوده است. به استناد گفته های مدیران آموزشی، آموزش در مناطق حاشیه شهر منسجم و مداوم نبوده و این امر به سبب ضعف دسترسی به اینترنت، نداشتن موبایل و تبلت، کمبود امکانات آموزشی و غیره اتفاق افتاده است.
بر اساس گفته های مدیران؛ استفاده از تبلت و موبایل در آموزش، به امری الزامی تبدیل گشته است؛ اما خیلی از دانش آموزان خصوصاً دختران از این امکانات بی بهره هستند.
افزایش ترک تحصیل در همه گیری کرونا
یافته های حاصل از مصاحبه ها نشان میدهد که در همه گیری کرونا، ترک تحصیل دانش آموزان به سبب فقر، یکی از چالش های مهم آموزشی بوده است. این امر سبب ایجاد روندی می شود که آموزش مختص به طبقاتی خاص از جامعه شود که توان برخورداری از آنرا دارند. باتوجه به وضعیت اقتصادی، هزینه های آموزشی در اولویت خانواده های فقیر و حاشیه نیست و بنا بر این گرایش آنها به بازار کار بیشتر می شود. بازار کار بدون مهارت و بدون سرمایه، آنها را به سمت شغل های کاذب و موقت سوق می دهد.
همچنین در میدان آموزشی، سرمایه اقتصادی دست بالا را دارد و تعیین کننده میزان و نوع دسترسی خانواده ها به امکانات و فرصت های آموزشی خصوصاً آموزش مجازی است. این امر، سبب شده که آموزش بعنوان امری عمومی (و گاهی دولتی و رایگان) به آموزش طبقاتی و خصوصی تبدیل گردد.
در شرایط کرونا، آموزش طبقاتی شد
روایت ها حاکی از این است که سیر تغییرات و تاثیرات در وضعیت شیوع کرونا، ملموس تر و محسوس تر نمایان شده است. باتوجه به شیوع ویروس کرونا و تأثیرات آن بر مدارس و آموزش مدرسه ای، گرایش به مدارس غیردولتی و آموزش خصوصی بیش از اندازه خودرا بعنوان بدیلی برای وضع موجود، خصوصاً برای خانواده های طبقات بالا نشان میدهد و این امر در نهایت طبقاتی شدن و گرایش به آموزش خصوصی را طبیعی جلوه می دهد.
نتایج به دست آمده از این مطالعه حاکی از این است که آموزش طبقاتی شده و نابرابری آموزشی، باز تولید شده است. تمایز اجتماعی و فرهنگی، گرایش به مدارس پولی و غیردولتی، عدم دسترسی همه به آموزش در وضعیت کرونا و فقر خانواده ها و لطمه های آموزشی ناشی از آن، مقوله هایی هستند که بر طبقاتی شدن آموزش، تاکید دارند.
همچنین نتایج نشان میدهد در وضعیت انتشار ویروس کرونا، چالش های تسلط فضای مجازی بر آموزش و عدم دسترسی همه دانش آموزان به آن، کم رنگ شدن آموزش و کاهش کارکردهای آموزشی مدارس و فقر خانواده های مناطق پایین شهر و حاشیه، سبب ایجاد زمینه نابرابری آموزشی شده است.
در انجام این تحقیق نسیم عبداله زاده، کیوان بلندهمتان و ناصر شیربگی؛ پژوهشگران گروه علوم تربیتی دانشگاه کردستان با یکدیگر مشارکت داشتند و یافته های این مطالعه بصورت مقاله علمی با عنوان «بازتولید نابرابری آموزشی در دوران شیوع کرونا» در نشریه بررسی مسائل اجتماعی ایران، انتشار یافته است.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره