واکسن های کووید-19 تزریق شده در ایران، چقدر موثر بودند؟
آجاک: پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز با انجام یک مطالعه اثربخشی چهار واکسن سینوفارم، اسپوتنیک V، آکسفورد-آسترازنکا و کووایران برکت را در کاهش ابتلا، بستری و مرگ ومیر ناشی از کووید-19 بررسی کردند.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، هم اکنون برنامه های واکسیناسیون گسترده در سراسر جهان برای مهار شیوع ویروس سارس-کوو-۲ در حال انجام می باشد. در ایران نیز واکسیناسیون بیماری کووید-۱۹ از ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۹ ابتدا برای بیماران گرفتار نقص ایمنی، افراد مسن و کارکنان بهداشتی، شروع شد.
برنامه واکسیناسیون، با سایر واکسن های کووید-۱۹ مجاز از طرف وزارت بهداشت ایران، مانند «سینوفارم» و «آکسفورد-آسترازنکا» برای افراد گروه خطر بالینی (بیماری های خاص) ادامه یافت و سپس واکسیناسیون کلیه بزرگسالان انجام شد. در آخر نیز جمعیت بالای ۱۲ سال مشمول برنامه واکسیناسیون شدند. در مجموع ۷۸ میلیون و ۶۶۵ هزار و ۲۵۶ واکسن کووید-۱۹ در سطح کشور تجویز شد.
با ظهور جهش های جدید در ویروس سارس-کوو-۲ خصوصاً جهش های نگران کننده، نگرانی هایی در مورد اثرات محافظتی واکسن ها به وجود آمد. برخی مطالعات حاکی از کاهش اثر حفاظت کننده واکسن ها در مقابل سویه های مختلف ویروس بود.
بر همین اساس پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز با انجام یک مطالعه، اثربخشی چهار واکسن پرمصرف در برنامه ملی واکسیناسیون ایران مقابل ویروس سارس-کوو- ۲ را بررسی کردند.
در این مطالعه اثربخشی چهار واکسن سینوفارم، اسپوتنیک V، آکسفورد-آسترازنکا و کووایران برکت در مقابل ابتلا، بستری در بیمارستان و مرگ ناشی از سویه های در گردش، از بهمن ۱۳۹۹ تا مهر ۱۴۰۰ در ایران مورد ارزیابی قرار گرفت.
از بین چهار واکسن تزریق شده، واکسن های سینوفارم و آکسفورد-آسترازنکا، جهت استفاده اضطراری توسط WHO تایید شده اند؛ ولی واکسن های اسپوتنیکV و کووایران برکت، تنها بصورت منطقه ای بصورت اضطراری استفاده شدند.
برای انجام این تحقیق، یک میلیون و ۸۸۲ هزار و ۱۴۸ نفر از ساکنان بالای ۱۸ سال استان فارس، مورد بررسی قرار گرفتند و اطلاعات ثبت شده این افراد در چهار پایگاه داده، تحلیل شد. داده های مورد استفاده در این مطالعه شامل؛ داده های مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی افراد، نوع واکسن تزریق شده و تعداد دوز، سابقه مبتلاشدن به کووید-۱۹، بیماریهای زمینه ای، علایم بیماری، سابقه بستری در بیمارستان به سبب کووید-۱۹ و ثبت مرگ ومیر بود.
به گفته پژوهشگران این تحقیق، تا قبل از انجام این مطالعه هیچ مطالعه ای در ایران در مورد اثربخشی واکسن ها در وضعیت واقعی انجام نشده بود.
بررسی های این مطالعه نشان داد که از کل جمیعت بررسی شده در این مطالعه، ۷۵.۳۳ درصد سینوفارم تزریق کرده بودند. همین طور ۱۴.۸۷ درصد استرازنکا، ۸.۱۸ درصد کووایران برکت و ۱.۶۲ درصد نیز اسپوتنیک V دریافت کرده بودند. در این مطالعه؛ حدود ۲۷ درصد از افراد ۱۸ تا ۴۴ سال و حدود ۶۵ درصد از افراد ۴۵ تا ۶۴ ساله دو دوز واکسن تزریق کرده بودند.
یافته های این مطالعه نشان میدهد که واکسن کووایران برکت حدود ۸۸ درصد، آسترازنکا نزدیک به ۸۵.۵ درصد، سینوفارم حدود ۸۰ درصد و اسپوتنیک V نزدیک به ۷۴.۵ درصد در کاهش میزان تست های مثبت کووید-۱۹، اثرگذار بوده اند. همین طور این تاثیرگذاری درباب کاهش بستری، برای واکسن کووایران برکت حدود ۸۶.۵ درصد، آسترازنکا ۸۱.۵ درصد، سینوفارم حدود ۷۲ درصد و اسپوتنیک ۶۷.۵ درصد بوده است. همین طور تاثیرگذاری در مقابل مرگ ناشی از کووید-۱۹ نیز برای واکسن کووایران برکت حدود ۹۸ درصد، واکسن آسترازنکا نزدیک به ۹۲ درصد، سینوفارم حدود ۸۶ درصد و اسپوتنیک V نزدیک به ۷۵ درصد بوده است.
محققان این مطالعه می گویند که عوامل مختلفی مانند تاخیر در عرضه واکسن ها، تحریم و... در کمبود واکسن در ایران نقش داشته اند. یافته های این مطالعه نشان داده است که با توجه به این شرایط، برنامه واکسیناسیون گسترده واکسن ها (حتی با واکسن هایی مانند اسپوتنیک V و کووایران برکت که اطلاعات محدودی درباب اثربخشی و تاثیر آنها وجود دارد)، با کاهش چشم گیر موارد شناسایی شده ابتلای کووید-۱۹ و بستری در بیمارستان و مرگ ومیر ناشی از این بیماری مرتبط بوده است.
این بررسی نشان داد که تزریق دو دوز از هر یک از این واکسن ها با محافظت قابل توجه در مقابل مرگ مرتبط می باشد. با این وجود در این مطالعه مشخص شد که واکسن سینوفارم در مقایسه با دیگر واکسن های مورد استفاده، در طول زمان پیگیری با خطر مرگ ومیر بالاتری همراه بوده است. دلیلهای اینکه چرا دو دوز واکسن سینوفارم نسبت به سایر واکسن ها با محافظت کم تری در مقابل مرگ ومیر مرتبط بوده، همچنان مبهم است. این پژوهشگران تاکید می کنند که بااینکه تفاوت زیادی در میزان مرگ ومیر در میان جمعیت هایی که انواع مختلف واکسن ها را در این مطالعه دریافت کرده اند، وجود نداشته است؛ ولی این مساله باید در مطالعات آینده مورد بررسی قرار بگیرد.
این مطالعه بطور کلی اثربخشی تمامی واکسن های کووید-۱۹ موجود در ایران را پس از دومین دوز نشان میدهد.
با وجود اینکه در این مطالعه اثربخشی واکسن کووایران برکت در کاهش تست های مثبت، بستری و مرگ ومیر ناشی از کووید-۱۹ نسبت به اثربخشی دیگر واکسن ها بیشتر بوده است، ولی پژوهشگران این طرح پژوهشی تاکید می کنند که اثربخشی واکسن کووایران برکت در این مطالعه، باید با احتیاط تفسیر شود. چونکه تا کنون نتایج فاز سوم کارآزمایی بالینی این واکسن هنوز منتشر نشده است. همین طور بیشتر واکسن های کووایران برکت، در فاز سه و چهار برنامه واکسیناسیون تزریق شده اند. بنا بر این در مقایسه با سه واکسن دیگر، افرادی که واکسن کووایران برکت تزریق کرده اند، دوره فالوآپ یا پیگیری کوتاه تری داشته اند و بنا بر این وضعیت سلامتی بهتری داشته اند. بعلاوه مانند واکسن اسپوتنیک V، به سبب اینکه تعداد افراد کمی واکسن کووایران برکت را تزریق کرده اند، میزان تاثیرگذاری محاسبه شده برای این واکسن ها ممکنست محکم و قوی نباشد.
به گفته پژوهشگران درگیر در این تحقیق، این مطالعه محدودیت های مختلفی نیز داشته است که بطور کامل در مقاله شرح داده شده است.
نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان میدهد که اجرای برنامه واکسیناسیون در ایران، با کاهش قابل توجه عفونت های شناسایی شده کووید-۱۹، میزان بستری در بیمارستان و مرگ ومیر در رابطه با کووید-۱۹ همراه بوده است. این نتایج پیشنهاد می دهد که استراتژی های واکسیناسیون گسترده با واکسن های موجود، در کمترین زمان ممکن اجرا شود.
محققان این مطالعه می گویند که یافته های این تحقیق نخستین گزارش جهانی واقعی برای واکسن ایرانی کووایران برکت با نتایج و نقش قابل توجه در اهداف ایمن سازی جمعی است.
در انجام این تحقیق، علیرضا میراحمدی زاده، علیرضا حیران و محسن مقدمی از مرکز تحقیقات بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز، کامران باقری لنکرانی از مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، محمدرضا صراطی، محمد حبیبی پژوهشگران مدیریت آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اورنگ ایلامی از دانشگاه علوم پزشکی شیراز و فاطمه حیران از هلدینگ مدیس با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه اردیبهشت ماه سال جاری بصورت مقاله علمی با عنوان «اثربخشی واکسن های کووید-۱۹ در پیش گیری از عفونت، بستری شدن در بیمارستان و مرگ: یک مطالعه کوهورت تاریخی با بهره گیری از داده های ثبتی ایران در طول برنامه واکسیناسیون» در نشریه Open Forum Infectious Diseases با ضریب تاثیر ۳.۸۳۵ انتشار یافته است.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره