مرور یافته های یك پژوهش؛
آیا استفاده از داروهای گیاهی، واقعا بی خطر است؟
به گزارش آجاك نگاهی به عرصه های گوناگون رسانه ای از رادیو و تلویزیون گرفته تا نشریات چاپی و اینترنتی، نشان داده است كه داروهای گیاهی به پای ثابت آگهی های بازرگانی تبدیل گشته اند. اما آیا استفاده بی رویه این مواد دارویی بدون مشورت متخصصان، واقعاً بی ضرر است؟ محققان كشور در پژوهشی به این سوال پاسخ داده اند.
به گزارش آجاك به نقل از ایسنا، استفاده از گیاهان برای درمان بیماری ها قدمتی دیرینه دارد. به صورتی كه لوح های گلی مربوط به ۵۰۰۰ سال پیش، كاربرد حدود ۱۰۰۰ داروی گیاهی را در درمان بیماری ها نشان می دهند. امروزه هم حدود ۸۰ درصد از جمعیت دنیا عمدتاً در كشورهای درحال توسعه از فرآورده های گیاهی استفاده می نمایند. عدم موفقیت كامل داروهای شیمیایی، عوارض جانبی متعدد، خلأ داروهای شیمیایی در درمان بیماری های مزمن و صعب العلاج و همینطور سهولت دسترسی به فرآورده های گیاهی سبب افزایش مصرف تركیبات با منشأ طبیعی بدون رفتن به پزشك شده است.
اما به قول محققان، ریشه این پدیده در این باور نادرست اما رایج در نزد مردم نهفته است كه داروهای گیاهی چون كه طبیعی اند، حتی اگر فایده ای نداشته باشند، ضرری هم ندارند! درصورتی كه گیاهان دارویی اگر زیر نظر افراد آگاه مصرف نشوند، چه بسا می توانند حال بیمار را بدتر كنند. بر این اساس، از سال ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۹ بیشتر از ۲ میلیون مورد مسمومیت درنتیجه مصرف گیاهان به سازمان كنترل مسمومیت آمریكا گزارش شد كه از این تعداد، ۴۵ مورد منجر به مرگ شده است. بااین حال تولید و فروش فرآورده های گیاهی در دنیا صنعتی چند میلیارد دلاری است و كمتر به مضرات احتمالی آنها اشاره می شود.
این مورد با عنایت به اهمیت بالایی كه در كشور ما دارد، توسط گروهی از پژوهشگران مورد بررسی علمی قرار گرفته است. در این بررسی، محققانی از دانشگاه علوم پزشكی ایران، دانشگاه علوم پزشكی تهران و دانشگاه آزاد اسلامی این شهر مشاركت داشته و نقش گیاهان دارویی در ایجاد عوارض سوء كلیوی را مطالعه كرده اند.
این محققان، برای انجام پژوهش خود، به مرور یافته ها و داده های موجود در مقالات علمی پژوهشی بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۸ و از راه موتورهای جستجوی علمی پرداخته اند.
طبق نتایج این بررسی ها، استفاده از گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی در نظام سلامت خیلی از كشورهای جهان، ازجمله ایران، رواج یافته است. این واقعیت در كنار این انگاره عامیانه كه مصرف گیاهان دارویی به دلیل طبیعی بودن مفید و بی ضرر است، تبدیل به یكی از آفات بزرگ نظام سلامت شده است.
محمود هورمند، عضو هیئت علمی گروه فارماكولوژی دانشكده پزشكی دانشگاه علوم پزشكی ایران و همكارانش در این خصوص می گویند: «تجارب و یافته های مختلف از آن حكایت می كند كه بعضی از گیاهان كه برای مصارف دارویی و درمانی به كار می روند، خود سبب صدمه های جدی به كلیه می شوند و یا امراض كلیوی را تشدید می كنند. دو نكته مهم بخصوص در استفاده از گیاهان دارویی وجود دارد. نخست آن كه در خیلی از موارد گیاه دارویی كه به مقصود درمان یك عارضه یا بیماری به كار می رود ازلحاظ طبقه بندی علمی آن گیاهی نیست كه در طب گیاهی، سنتی و یا فولكلور بدان نیت استفاده شده است. دوم اینكه در بسیاری موارد، فرآورده های گیاهی در خلال روند كشت و بهره برداری، آغشته و آلوده به آفت كش های شیمیایی، فلزات سنگین و آلودگی های قارچی می شوند».
این محققان می افزایند: «موضوعی كه از دو مورد فوق خطیرتر است، وجود تقلبات در فرآورده های گیاهی با هدف افزایش كارایی و ثمرات فارماكولوژیك است كه آن فرآورده ها را با تركیبات و داروهای فعال صنعتی آمیخته و آلوده می كنند تا بیمار اثربخشی فراورده مصرفی را باور كند. تمامی این موارد ضرورت بازبینی جدی و سخت گیرانه در قوانین ساخت، توزیع و مصرف فرآورده های گیاهی شامل داروهای گیاهی و گیاهان دارویی و مكمل های حاوی عصاره یا تركیبات فعال گیاهی را، از جانب مراجع نظارتی و قانون گذاری می طلبد».
هورمند و همكارانش، در آخر و با تاكید فراوان متذكر شده اند: «از همه مهم تر، با عنایت به حجم بالای تبلیغات رسانه ای در خصوص اثرات درمانی كارآمد و ایمن فرآورده ها و مكمل های گیاهی، آموزش و اطلاع رسانی از سوی مراجع ذیصلاح درباره مصرف درست و منطقی فرآورده های گیاهی با لحاظ خطرات و عوارض احتمالی آنها، امری ضروریست كه بایستی به خوبی توسط متولیان امر مورد توجه قرار گیرد».
این یافته های علمی، در چارچوب یك مقاله علمی مروری در فصل نامه «گیاهان دارویی» متعلق به پژوهشكده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی انتشار یافته اند.
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره