در گفت و گو با آجاك تشریح شد:
سایه و روشن بومی سازی محصولات وارداتی
به گزارش آجاک یکی از چالش های فعلی کشور در حوزه اقتصادی، خروج سالانه منابع ارزی فراوان به منظور واردات برخی کالاها، تجهیزات و مواد اولیه جهت استفاده بخش های مختلف همچون بخش صنعت است.
به گزارش آجاک به نقل از ایرنا، هرچند در طول سالهای گذشته با اقدامات محوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در توسعه زیست بوم نوآوری و فناوری، توسعه شرکتهای دانش بنیان و بهره گیری از توان نخبگان، دانشگاهیان و مراکز پژوهشی خیلی از محصولات و تجهزات وارداتی مورد استفاده در بخش های مختلف بومی سازی شده اند اما این نهضت بطور حتم نیازمند اقدامات جدی تر، برنامه ریزی های دقیق تر و همکاری همه جانبه تمامی دستگاههای حاکمیتی در کشور است.
بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران سال هاست که بر تغییر جدی سیاست های کلان آموزشی فعلی مبتنی بر تربیت سالانه جمع کثیری از فارغ التحصیل فاقد مهارت های عملی، تاکید می کنند.
تجربه دهه های اخیر نظام آموزش عالی در کشور هم ثابت کرده است که خروجی سیستم فعلی بیشتر از آن که بر پایه مهارت آموزی و حل مسئله استوار باشد، بیشتر بر نظریه پردازی، نگارش مقالات و مباحث تئوریک شکل گرفته است.
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت در گفت و گو با ایرنا سایه و روشن های این بحث اساسی در کشور را تشریح کرده است.
خروج سالانه ۴۴ میلیارد دلار ارز برای واردات
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت با تکیه بر اینکه، این معاونت یکی از معاونت های ستادی و زیربنایی این وزارت خانه است، اضافه کرد: وظیفه این معاونت هم گسترش فناوری در این سه عرصه است.
برات قبادیان روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه، هر ساله میزان قابل توجهی ارز از کشور صرف واردات محصولات و تجهیزات مورد استفاده در بخش های مختلف کشور می شود، خاطرنشان کرد: طبق آمار وزارت صمت رقم میانگین واردات و ارز خارج شده از کشور طی سه سال متوالی ۹۶، ۹۷ و ۹۸ حدود ۴۴ میلیارد دلار بوده است.
قبادیان اضافه کرد: شناسایی این رقم ارز خارج شده از کشور حاصل ارزیابی ارز اختصاص داده شده از جانب بانک مرکزی برای واردات انواع و اقسام کالاها و تجهیزات و همینطور آمار محصولات وارد شده از راه مبادی رسمی واردات به کشور مثل گمرکات بوده است.
وی در مورد اینکه، سهم ارزبری وزارت خانه ها در این میزان واردات به کشور چه میزان است، اظهار داشت: اگر بخواهیم به صورت مصداقی ۱۰ محصول اول با بیشترین ارزبری را مشخص نماییم، هفت قلم از این محصولات در ارتباط با وزارت جهاد کشاورزی، دو قلم در ارتباط با وزارت صمت و یک قلم در ارتباط با وزارت بهداشت بوده است.
سهم محصولات وارداتی وزارت صمت چقدر است؟
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت در ادامه، سهم واردات کالاها و محصولات در ارتباط با وزارت صمت را از محل میانگین کل واردات سالانه در سالهای ۹۶، ۹۷ و ۹۸ حدود ۱۰ میلیارد دلار اعلام نمود و اضافه کرد: این ۱۰ میلیارد دلار در ارتباط با واردات ۱۴۰۶ قلم کالا و محصول وارداتی از جانب وزارت صمت بوده است.
قبادیان اضافه کرد: اگر دو رقم اساسی از این ۱۴۰۶ محصول وارداتی از جانب وزارت صمت را بخواهم نام ببرم، یکی قطعات منفصله خودرو است که نزدیک به سه میلیارد دلار ارزبری داشته و دوم الکترود گرافیتی است که در صنعت فولاد به کار می رود و نزدیک به ۸۰۰ میلیون دلار ارزبری داشته است.
قبادیان در مورد این که آیا ۴۴ میلیارد دلار در ارتباط با واردات محصولات در ارتباط با ۱۰ قلم کالا یا ۱۰ گروه از کالاهاست هم اظهار داشت: بعضی از این اینها در واقع شامل یک محصول است، بعنوان مثال واردات کنجاله، جو و ذرت که یک محصول محسوب می شوند، به صورت میلیاردی ارزبر هستند. الکترود گرافیتی مورد استفاده در صنعت فولاد هم یک محصول است اما تشکیل شده از چندین جز، این درحالی است که قطعات منفصله خودرو یک گروه از محصولات را شامل می شود.
وی اظهار نمود: البته این آمار و ارقام در ارتباط با واردات ۱۴۰۶ قلم کالا در شرایطی است که ما در تحریم به سر می بریم و اگر تحریم ها نبود، این آمار و ارقام خیلی بیشتر از این بود.
طرح وزارت صمت برای بومی سازی محصولات وارداتی
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت، یکی از اقدامات ریشه ای و اساسی انجام شده از جانب این معاونت را تعریف طرحی به نام طرح بومی سازی و تولید محصولات ارزبر کشور ذکر کرد.
قبادیان با تکیه بر اینکه، بومی سازی محصولات وارداتی ارزبر به صورت عملی یک شبه و در مدت زمان کوتاهی امکانپذیر نخواهد بود، دلیل آنرا فناوری بالا و های تک بودن بعضی از این محصولات و تجهیزات دانست که به اعتقاد وی نیازمند برنامه ریزی و گذراندن ۹ مرحله از ایده تا تجاری سازی است.
وی ضمن توضیح بیشتری در مورد مراحل ایده تا تجاری سازی محصولات ارزبر و وارداتی اضافه کرد: از این ۹ مرحله ۳ مرحله در ارتباط با دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی می شود.
قبادیان اضافه کرد: این بدان مفهوم است که این ایده در ابتدا روی کاغذ تبدیل به پروژه و طرح می شود و در آزمایشگاه ها نمونه های اولیه آزمایشگاهی آن ساخته شده، بعد نمونه های نیمه صنعتی آن تولید، بعد از آن مباحث تسهیل گری در تولید آن مورد توجه قرار خواهد گرفت و در ادامه تولید انبوه و مسائل در ارتباط با بازار آن پیگیری می شود.
وی اظهار داشت: تقسیم بندی ۹ مرحله اساسی تبدیل یک ایده به محصول شامل سه مرحله اول یعنی ایده پردازی تا ایجاد طرح و آزمایش در آزمایشگاه ها برای دستیابی به فناوری است که اغلب در دانشگاه و مراکز علمی و پژوهشی اتفاق می افتد.
قبادیان ضمن اشاره به سه مرحله دوم هم توضیح داد: آزمایش نمونه های اولیه و دستیابی به استانداردهای ساخت در این سه مرحله انجام می شود که این اقدامات هم می تواند هم در پژوهشگاه ها و هم در صنایع بزرگ کشور که خود از واحدهای تحقیق و توسعه برخوردار می باشند، عملیاتی شود.
وی افزود: البته این مراحل به صورت مشترک می تواند بین دانشگاه ها و صنایعی که علم و فناوری برای آنها مهم می باشد و خودشان از این گونه کارها انجام می دهند و حاضر به سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه هستند، به صورت مشترک صورت گیرد.
این مقام مسوول همینطور ضمن اشاره به سه مرحله آخر ۹ مرحله اساسی تبدیل یک ایده به محصول با بیان اینکه، سه مرحله آخر مرحله ای است که نیازمند کارفرما و حضور سرمایه گذار است، اضافه کرد: برای مثال شرکت تسلا تا ۱۰ سال پیش وجود خارجی نداشت، اما امروز بزرگترین سازنده خودرو های لوکس الکتریکی است؛ به علت این که اینها در مراحل یک تا ۹ سرمایه گزاری نموده و به نتیجه رسیده اند.
اقدامات انجام شده وزارت صمت برای بومی سازی محصولات وارداتی
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت در مورد اقدامات انجام شده از جانب این معاونت برای بومی سازی این ۱۴۰۶ محصول اظهار نمود: ما در ابتدا باید دانشگاه ها را بسیج می کردیم بنابراین فهرست این اقلام را ابتدا در جلسه ای متشکل از روسای دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور در وزارت علوم عرضه کردیم.
قبادیان اضافه کرد: همینطور این فهرست ۱۴۰۶ محصول را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که بنیاد ملی نخبگان و شرکتهای دانش بنیان زیرمجموعه آنها است، عرضه کردیم تا از توانمندی های داخلی همچون پارک های علم و فناوری که در این حوزه فعالیت می نمایند، برای بومی سازی این محصولات بهره گیری شود.
وی اظهار داشت: البته به صورت طبیعی خود وزارت صمت هم دارای امکانات و ساختارهایی است که از گذشته های دور برای بومی سازی محصولات وارداتی و ساخت داخل بوجود آمده که همچون آن سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران یا ایدرو است.
قبادیان اظهار نمود: در واقع وظیفه ایدرو نوسازی برخی صنایع در کشور است که از فناوری های روز برخوردار نیستند و همینطور گسترش و ایجاد فناوری هایی است که در داخل کشور وجود ندارند.
وی با تکیه بر اینکه، منابع ارزی باید به شکل موثری به منظور مصارف ضروری همچون مواد اولیه و واسطه ای واحدهای تولیدی و طرح های توسعه ای برخوردار از ظرفیت تولید و صادرات صرف شود، طراحی برنامه هایی مانند «میز ساخت داخل» را با همراهی وزارت علوم همچون برنامه های وزارت صمت برای تحقق مدیریت منابع ارزی عنوان نمود.
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت اضافه کرد: در این برنامه نمونه محصولات و کالاهای وارداتی به معرض نمایش گذاشته می شود و از همه بخش های علمی و پژوهشی که از توان ساخت این محصولات برخوردار می باشند، دعوت به عمل می آید.
سهم تحقیق و توسعه از درآمد تولید ناخالص داخلی زیر یک درصد
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت عنوان کرد: متاسفانه در کشور ما سرمایه گذاری در حوزه تحقیق و توسعه را هزینه می دانند، در صورتیکه این سرمایه گذاری است. در سند چشم انداز جمهوری اسلامی که در سال ۱۳۸۰ با توشیح رهبری ابلاغ گردید، قرار بود میزان و سهم سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه از محل تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور در یک بازه زمانی ۲۵ ساله چهار درصد باشد، اما با گذشت ۲۰ سال از این سند بالادستی این میزان زیر یک درصد است.
وی بیان نمود: در بعضی از کشورهای منطقه همچون قطر سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی نزدیک به سه درصد است. در حالیکه ما کوتاهی کردیم و هم اکنون سالانه به صورت متوسط حدود ۴۴ میلیارد دلار واردات کالا و تجهیزات داریم.
قبادیان ضمن اشاره به اینکه، همواره در بودجه کشور، بخش های آموزشی، پژوهشی و همینطور تحقیق و توسعه در کشور نخستین ردیفی است که بودجه آن کسر می شود، در مورد سهم تحقیق برای توسعه در بودجه کشور هم اظهار داشت: به صورت طبیعی در سالهای اخیر هم این سهم تغییری نکرده است.
بومی سازی ۴ میلیادر دلاری با برنامه میزهای ساخت داخل
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت اظهار داشت: طبق آخرین آمار هم واردات در ارتباط با ۱۴۰۶ قلم برای سال ۱۳۹۹ حدود ۳۹ میلیارد دلار بوده و این بدان مفهوم است که حدود چهار میلیارد دلار بومی سازی شده است.
وی تصریح کرد: صمت از راه برنامه میزهای ساخت داخل بالای یک میلیارد دلار از ۱۰ میلیارد واردات کالاها و تجهیزات وارداتی در ارتباط با خویش را از راه سرمایه گذاری بومی سازی کرده است.
وی در مورد اینکه، تابحال چند برنامه در ارتباط با میزهای ساخت داخل از جانب وزارت صمت عملیاتی شده است تصریح کرد: تابحال چهار برنامه برگزار شد که آخرین آن در ارتباط با میز قطعه سازی صنایع خودرو بود.
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت با بیان اینکه، درصدد راه اندازی میزهای ساخت داخل در استان های کشور هستیم، اظهار داشت: همانطور که مقام معظم رهبری همواره تاکید دارند، خوشبختانه امروز یکی از دغدغه های جدی وزارت صمت بسیج ساخت داخل است و حتی در مرحله ای نام نهضت ساخت داخل به خود گرفت.
نمایشگاه هفته پژوهش و بومی سازی محصولات وارداتی
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت در ادامه یکی دیگر از اقدامات وزارت صمت در ارتباط با شناسایی وبرنامه ریزی به منظور ساخت داخل را طرح بومی سازی فناوری های محصولات وارداتی با بیشترین ارزبری با استفاده از ظرفیت نمایشگاه هفته پژوهش در آذرماه هرسال ذکر کرد.
قبادیان اظهارکرد: از سال ۱۳۹۷ به جای برگزاری نمایشگاه تبلیغ محصولات خارجی وزارت صمت اسم نمایشگاه را به نمایشگاه معکوس تغییر داده است.
وی در توضیح بیشتر در مورد نمایشگاه معکوس اظهار داشت: در این نمایشگاه نمونه یا جزیی از محصول یا مواد و تجهیزات وارداتی را با شناسنامه برای بازدید اساتید و پژوهشگران دانشگاه ها، بنگاه ها و وزارت خانه ها برای ترغیب آنها به سمت بومی سازی به معرض نمایش گذاشته می شود.
قبادیان اظهار داشت: وزارت صمت در نمایشگاه هفته پژوهش ۱۳۹۷ حدود ۹۳۰ محصول مورد نیاز بخش های مختلف را که نیازمند بومی سازی است، به نمایش گذاشت و ۱۸ خرداد ۱۳۹۸ رهبر معظم انقلاب در دیدار نخبگان و دانشگاهیان اعلام فرمودند که وزارت صمت به وظیفه خود عمل کرده و نیازهای خویش را روی میز گذاشته و حالا نوبت دانشگاهیان است که چاره بدهند و این نیازها را برطرف کنند.
قبادیان می گوید: در طول یک سال قبل که طرح شناسایی و نمایش محصولات ارزبر از جانب وزارت صمت در هفته پژوهش برگزار شد بالای یک میلیارد دلار محصول و تجهیزات بومی سازی شده است، اگر ما ۱۰ سال پیش این کار را انجام می دادیم و سالانه یک میلیارد دلار بومی سازی می کردیم هم اکنون بخش اعظمی از محصولات وارداتی بومی سازی شده بود.
معاون آموزش، پژوهش و فناوری اضافه کرد: این اقدامات در شرایطی انجام شده که ارتباط دانشگاه و مراکز علمی و پژوهشی کشورمان چندسالی است که با دانشگاه ها و مراکز علمی و فناوری خارج از کشور قطع بوده است.
طرح تاپ بعنوان طرحی تحول ساز نیازمند حمایت جدی
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت یکی دیگر از طرح های عرضه شده در طول سالهای اخیر از جانب معاونت آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت را "طرح توانمند سازی تولید و توسعه اشتغال پایدار" یا طرح تاپ ذکر و تصریح کرد: این طرح همچون طرح های تحول ساز دهه های اخیر در ایران به حساب می آید.
قبادیان در مورد موانع سرراه موجود بین پیوند ارتباط صنعت، دانشگاه و شرکتهای دانش بنیان با تکیه بر وجود منابع و توان کافی در کشور برای بومی سازی محصولات و تجهیزات وارداتی اظهار داشت: یکی از مسائل و مشکلات کشورمان در ارتباط با نوع سیاست های کلان علمی و آموزشی است.
وی ضمن اشاره به سابقه تدریس خود در دانشگاه های کشور قبل از ورود به عرصه اجرایی اظهار داشت: متاسفانه سیاست های کلان دهه های گذشته در کشور کشور تنها تربیت افراد نظریه پرداز و دانشجویان دکترای رساله نویس و مقاله نویس بوده است.
با نظریه پردازی و نوشتن مقاله راه به جایی نمی بریم
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت با تکیه بر اینکه، نظریه پردازی و رساله و مقاله نوشتن برای کشور محصول نمی گردد، اظهار داشت: تشویق و جایزه به دانشجویان به مقاله نوشتن باید جای خویش را به حل مساله بدهد.
قبادیان با اذعان به اینکه، رفع مسائل کشور در گرو پیاده سازی این مقالات و رساله ها در عمل است، اظهار داشت: سیستم آموزشی فعلی کشور تنها در جهت تربیت افراد نظریه پرداز است، کسانی که از صنعت و نیازها آن اطلاعات کافی ندارند.
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت با تکیه بر اینکه، سیاست های کلان آموزشی کشور نیازمند تغییر است، اظهار نمود: در این دولت تلاش هایی شد اما باز هم نیازمند پیگیری های بیشتری است.
قبادیان اضافه کرد: برای مثال در سامان تاپ ۱۴ هزار واحد صنعتی ثبت نام و پنج هزار پروژه که می تواند عنوان رساله، رساله، طرح پسادکترا صنعتی و فرصت مطالعاتی اساتید باشد به ثبت رسید، اما در برابر این ۱۴ هزار طرح تنها هزار استاد دانشگاه برای انجام این پروژه ها اعلام آمادگی کردند، در حالیکه بالای ۷۰ هزار استاد و نزدیک به ۴ میلیون دانشجو در کشور وجود دارد.
بخشی از حقوق اساتید دانشگاه منوط به حل مسئله شود
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت پیشنهاد کرد که وزارت علوم بخشی از حقوق یک استاد دانشگاه را با دادن کلاس به اساتید، منوط به راهنمایی دانشجو برای حل مسئله بخش های مختلف کشور همچون صنعت کند.
قبادیان می گوید: چاپ مقاله در آی اس آی و کسب رتبه خوب است اما بطور حتم اینها باید خروجی داشته باشد.
بخشی نگری مدیران از دیگر مشکلات فعلی
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت همینطور یکی دیگر از مشکلات کشور را بخشی نگری دانست.
قبادیان عنوان کرد: مادامی که هر وزارت خانه در کشور به جای کلی نگری تنها خویش را ببیند و برای حل مسئله تلاش نکنند، به جرات می گویم ما به جایی نخواهیم رسید.
وی ضمن اشاره به رد شدن بودجه ۷۰ میلیارد تومانی طرح تاپ برای سالجاری از جانب کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی و رایزنی انجام شده با نمایندگان در این خصوص اضافه کرد: نمایندگان در مورد این بودجه که مقرر است برای مسائل در ارتباط با حل مسئله و بومی سازی فناوری بعنوان مشکل اساسی کشور هزینه شود، حتی یک خط پاسخ ندادند.
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره