در یك پژوهش عنوان شد
تأثیر جدی تغییر اقلیم بر مهاجرت روستاییان
به گزارش آجاک بررسی های پژوهشگران اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز نشان داد که افزایش میانگین دما و کاهش بارش، سبب افزایش مهاجرت از روستا به شهر شده است.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، ایران کشوری خشک و نیمه خشک است و بعنوان کشوری در معرض خشکسالی و تغییرات اقلیمی شناخته شده است. این پدیده نه تنها به کاهش تولیدات کشاورزی و تخریب منابع طبیعی می انجامد؛ بلکه معیشت و رفاه خانوارهای روستایی را هم به مخاطره می اندازد.
بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، مهاجرت از روستاها طی سالهای اخیر افزایش پیدا کرده و خیلی از روستاها طی سالهای اخیر خالی از سکنه شده اند. به صورتی که سهم جمعیت روستایی از ۳۹ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۲۹ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است.
با توجه به خشکسالی های پی درپی در سالهای اخیر، این فرضیه وجود دارد که تغییرات اقلیمی یکی از عوامل اصلی موثر بر کاهش جمعیت روستاهای کشور است. مسئله مهاجرت روستائیان از ابعاد مختلفی اهمیت دارد. برای نمونه؛ حاشیه نشینی شهرهای بزرگ بعنوان یکی از نتایج مهاجرت، هزینه های بسیار سنگینی را بر جامعه و کشور تحمیل می کند.
بنابراین؛ بررسی عوامل موثر بر مهاجرت روستائیان به منظور عرضه راهکارهای سازنده در جهت کاهش صدمه های ناشی از مهاجرت اهمیت بسیاری دارد. بر همین مبنا و باتوجه به اهمیت نقش اقلیم بر معیشت روستائیان، پژوهشگران گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز، با انجام مطالعه ای رابطه متغیرهای اقلیمی و مهاجرت روستایی را بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه از یک تکنیک اقتصاد سنجی به نام Panel VAR استفاده شد. همینطور پژوهشگران در این پژوهش از داده های بازه زمانی ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۲ استان های ایران در ارتباط با متغیرهای اقلیمی میانگین دما، بارش سالانه استفاده کردند. داده های در ارتباط با ارزش افزوده بخش کشاورزی در این بازه زمانی هم بعنوان تقریبی از وضعیت اقتصادی مناطق روستایی، از سایت مرکز آمار ایران استخراج شد.
با توجه به اینکه داده های در ارتباط با مهاجرت در هیچ منبع در دسترس نیست؛ بنابراین دراین مطالعه مهاجرت خالص با روش غیر مستقیم عرضه شده توسط سازمان ملل متحد برآورد شد. بر طبق این روش؛ افزایش جمعیت هر منطقه بین دو مقطع زمانی، حاصل افزایش طبیعی جمعیت (تفاوت ولادت و فوت) و مهاجرت خالص است. بنابر این با استفاده از اطلاعات در ارتباط با ولادت و فوت مناطق (سازمان ثبت احوال کشور) و جمعیت (مرکز آمار ایران)، میزان مهاجرت روستایی، به دست آمد.
بررسی های این مطالعه نشان داد که تمامی متغیرهای بارندگی، دما و ارزش افزوده بخش کشاورزی، بر مهاجرت از روستاهای ایران تأثیر معنادار دارند.
این یافته ها از آن حکایت می کند که مطابق با انتظار، بارندگی اثر معکوس بر مهاجرت روستایی دارد و همراه با کاهش بارندگی و بروز خشکسالی، مهاجرت روستایی افزایش می یابد.
از طرف دیگر؛ افزایش میانگین دمای سالانه وگرم شدن زمین، با عنایت به اثر منفی آن بر عملکرد محصولات کشاورزی، افزایش مهاجرت را به دنبال دارد. عوامل اقلیمی، اثرات مشابهی بر ارزش افزوده بخش کشاورزی دارند و ارزش افزوده بخش کشاورزی با مهاجرت رابطه منفی دارد. بنابراین؛ نتیجه گرفته شد که اثر متغیرهای اقلیمی بر مهاجرت، به همراه کاهش ارزش افزوده کشاورزی، شدت می یابد و افزایش مهاجرت از مناطق روستایی را در استان های کشور توضیح می دهد.
همچنین افزون بر اثر خشکسالی بر مهاجرت روستاییان، بخش کشاورزی هم بعنوان یکی از بخش های مولد اقتصاد کشور تحت تأثیر مهاجرت روستاییان و همینطور بد شدن شرایط اقلیمی لازم برای کشاورزی، با تهدید جدی مواجه می باشد.
نتایج این مطالعه نشان داد که بیشتر از ۷۰ درصد از تغییرات مهاجرت روستایی توسط متغیرهای اقلیمی، ۲۴ درصد توسط خود مهاجرت و ۴ درصد توسط ارزش افزوده کشاورزی توضیح داده می شود. بنابراین، به خوبی میتوان استنتاج کرد که تغییر اقلیم عامل بسیار اثرگذار بر مهاجرت روستایی است.
پژوهشگران این مطالعه بر مبنای نتایج به دست آمده می گویند: «با توجه به پیچیده و چندگانه بودن تصمیم به مهاجرت و اثرپذیری آن از متغیرهای اقتصادی و اقلیمی، به نظر می آید که یکی از راهکارهای اصلی برای پیشگیری از خالی شدن روستاها، تنوع بخشی به فعالیتهای اقتصادی روستاییان است. چنین منظوری جز با اعمال سیاست های مشوق و هدفمند دولت حاصل نمی شود».
در انجام این تحقیق، درنا جهانگیرپور و محمد بخشوده؛ پژوهشگران دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «تاثیر تغییر اقلیم بر مهاجرت روستائیان: کاربرد رویکرد Panel VAR» در دو فصل نامه پژوهش های محیط زیست، انتشار یافته است.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره